Sakat mı, Özürlü mü yoksa Engelli mi?

“Sakat mı, Özürlü mü, yoksa Engelli mi?" hangisi kullanılmalı, hangi kelime kullanılırsa daha doğru olur.4 dk


58
67 Paylaşım, 58 Beğeni

Sakat mı, Özürlü mü, yoksa Engelli mi?” çok fazla karıştırılan ve hangisinin kullanılacağı konusunda üzerinde çok konuşulan bu üç kavramı kendimce anlatmaya çalışacağım. İçeriği oluşturma aşamasında da yaptığım araştırmaları da yazının içerisinde paylaşmaya çalışacağım.

Konuşmalar esnasında kimi engelli ifadesini söylemeyi uygun buluyor, kimi de özürlü kelimesini tercih ediyor. Hitap edeceği kişi karşısında değil ise bazıları kendi ortamında sakat söyleminde bulunuyor.

Bu durum ile ilgili kamu alanında ise uzun zamandır kabul gören kelime özürlü ifadesiydi. Bu duruma bir kaç örnek verecek olursak Özürlü Memur Seçme Sınavı (ÖMSS), Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü gibi…

Sakat mı?, Özürlü mü?, yoksa Engelli mi? kelimelerinin ne anlama geldiğinin daha iyi anlaşılabilmesi için kavramları tek tek incelemenin daha doğru olacağını düşünüyorum. Şunu da ifade etmekte fayda var.

Bu kelimelerin her birinin bilimsel açıdan ciddi bir araştırma ve değerlendirme gerektirdiğini biliyorum. Bundan dolayı konuyu ele alırken hiçbir bilim dalının alanına girmeden özgür ve özgün bir şekilde kendi bakış açımdan konuyu anlatmak istiyorum. Yüzde 85 ve üzerinde raporu olan birisi olarak bu kavram kargaşasına son verilmesi noktasında biraz katkıda bulunabilirsem ne mutlu bana…

Sakat mı, Özürlü mü yoksa Engelli mi?

Engelli Nedir?

Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlüğünde engelli kelimesi “Vücudunda eksik veya kusuru olan” anlamına gelmektedir. Engelli ifadesi hakkında daha detaylı bir bilgiye sahip olmak isterseniz engellilik ile ilgili daha önce kaleme aldığım Engelli Tanımı, Engellilik Nedir? başlıklı içeriğimi de incelemenizi tavsiye ederim.

Özürlü Nedir?

Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlüğünde özürlü kelimesi “kusuru olan, defolu” anlamına gelmektedir.

Sakat Nedir?

Sakat kavramı bedensel ya da zihinsel bir kısıtı bulunan kişileri nitelendirmede kullanılan bir kavramdır.

Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlüğüne göre sakat kelimesi “Vücudunda hasta veya eksik bir yanı olan” olarak tanımlanmıştır. Türk Dil Kurumunun Türkçe Sözlüğüne göre sakat kelimesinin ikinci anlamı ise “Bozuk veya eksik” olarak ifadelendirilmiştir.

Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlüğünden ve çeşitli kaynaklardan yararlanılarak sakat, özürlü ve engelli kelimelerinin tanımlarını tek tek ele almaya çalıştım.

Sakat mı, Özürlü mü, yoksa Engelli mi? kavramlarının hangisinin kullanılacağı ile ilgili kamu alanında ise uzun zamandır alışıla gelmiş bir şekilde özürlü ifadesinin kullanım vardı. Özürlü kavramı çıkan kanun sonrasında yerini Engelli ifadesine bıraktı.

5378 Sayılı Kanunun engelli tanımı:

1.7.2005 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanan 5378 sayılı Kanun No’lu “Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmün Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında ki Kanunun” Tanımlar başlıklı Madde 3/a’da “Özürlü olarak tanımlanmıştır. İlgili kanunda Özürlü: “Doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılama güçlükleri olan ve korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişi” olarak ifade edilmektedir.

Konu hakkında 25.4.2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, “özürlülerin” ve “özürlüler” ibareleri sırasıyla “engellilerin” ve “engelliler” şeklinde değiştirilmiş, aynı zamanda bu kanun ile birlikte “özürlü” ibaresi tüm mevzuatlardan kaldırılmıştır. Artık 5378 Sayılı Özürlüler Kanunu, 5378 Sayılı Engelliler Kanunu olarak anılmaktadır. Ayrıca bütün mevzuatlarda engelli kullanılmaya başladı.

Engelli mi, Özürlü mü veya Sakat mı? kavramlarını tanımladık. Aynı zamanda Devlet yetkililerinin konuya nasıl bir yaklaşım gösterdiğini de gözler önüne sermeye çalıştım.

Peki, bunlardan hangisinin kullanılması daha doğru dediğinizi duyar gibiyim.

Bu noktada şunu söylemeliyim ki, içeriği hazırlarken yaptığım araştırmalar esnasında çok fazla makale, kanun, bilimsel araştırma ve özgürce kaleme alınmış içerik inceledim. Ancak hangi kelimenin kullanılacağını bizlere net olarak anlatan genel geçer, herkes tarafından kabul gören yani bir fikirde uzlaşılan bir durum ile karşılaşmadım.

Çünkü:

Engelli mi, Özürlü mü veya Sakat mı? kelimeleri etimolojik anlamda farklı, felsefi açıdan farklı, sosyolojik anlamda farklı ve psikolojik açıdan yine farklı değerlendirilmektedir.

Yusuf hocam, sen bilimsel açıdan falan filan boşver sence nedir? diyorsanız. Benim bu konuda fikrim net. Kavramların tartışılmasından ziyade bu kavramlara sahip kişilerin yaşadığı sorunlara ilişkin çözümlerin bulunması bunların hayata geçirilmesi benim için daha değerli diyebilirim.

Ama bende az gören birisi olarak hangisi söylenirse daha iyi olur. Diye düşündüğümde, inanım çok fark etmeyeceğini, hangisi kullanılırsa kullanılsın çok önem arz etmeyeceğini düşünüyorum.

Düşünün, koltuk eşyası için artık isim değişecek bundan sonra üzerine oturulan şeylere bardak ismi verilecek denilse, sizce koltuğun işlevinde herhangi bir farklılık olur mu? tabikii hayır. Koltuğa, bardak desek de üzerine oturulan bir eşyadan başka bir şey olamaz.

Aynı şekilde bana birisi kör dese de sakat dese de özürlü dese de bir şey fark etmiyor. Kavramlar bir şeyin işlevinde veya özelliğinde farklılık yaratmaz.

İlla ki, konu ile ilgili kendimce bir son nokta koymam gerekirse, kelimelerin kullanımı ve toplumsal bakışın daha doğru şekillenebilmesi açısından engelli kavramının kullanımı sanki bana bir tık daha başarılı geliyor.

Yusuf TOKMUÇ-Kariyer ve Gelişim Blogumda: Sakat mı, Özürlü mü yoksa Engelli mi? konusunu anlatmaya çalıştım. İçeriği beğendiyseniz daha fazla kişiye ulaşması için paylaşmayı, içeriğe katkı sunmak isterseniz de aşağıda yer alan yorum bölümüne fikir ve görüşlerinizi bırakmayı unutmayın.

 


Sizin Tepkiniz Nedir?

Kızgın Kızgın
1
Kızgın
Komik Komik
0
Komik
Beğen Beğen
4
Beğen
İlginç İlginç
0
İlginç
Bilgilendirici Bilgilendirici
4
Bilgilendirici
Beğenmedim Beğenmedim
1
Beğenmedim
Üzücü Üzücü
0
Üzücü
Yusuf TOKMUÇ
Sürekli araştırmayı ve öğrenmeyi misyon, gelişmeyi ve değişimi ise vizyon edinmiş birisiyim. Blogumda engelli ve yakınları başta olmak üzere ilgi duyduğum alanlarda tüm herkesi kapsayacak şekilde içerik üretmeye çalışıyorum. Bildiklerimi ve tecrübelerimi aktarıyorum.

0 Yorum

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir