Çocuğum Engelli Ne Yapmalıyım? Engellilik Durumunu Kabullenme Süreci

Çocuğum Engelli Ne Yapmalıyım? Engellilik Durumunu Kabullenme Süreci ile ilgili anlatımda bulunmaya çalışacağım. Çünkü, bu konu benim fazlasıyla önemsediğim bir konu diyebilirim. Neden fazlasıyla önemsediğim bir konu, yazının devamında anlatıyor olacağım.

Üç çocuğu engelli olan anne ve babanın evladıyım. Bende yüzde 85-100 arası az gören, görme engelli biriyim. Engellilik durumum doğuştan değil, ergenlik dönemimde yani sonradan ortaya çıkmasından dolayı da engelli olma sürecini dibine kadar yaşamış birisiyim desem yanlış olmaz.

Bir an düşünün. 15 yaşına kadar tamamen görüyorsunuz, her hangi bir sıkıntı yok. 15 yaşında bir anda gözünüzün yüzde 85’ini kaybediyorsunuz. Bir de ergensiniz. Devam etmemi ister misiniz? Bence bir çoğunuz dur Yusuf hocam dur. Dediğinizi duyar gibiyim.

Benim açımdan o dönemler zor süreçlerdi. Kolay değildi.

Ben neyse de anne ve babam açısından durum biraz daha zordu. Ergenlik döneminde bir çocuğunuz var. Yüzde 85 gözünü kaybediyor. Yaşanılanları siz düşünün. Ardından bu göz sorunu ilkokul 5’e giden diğer çocuğunuzda da başlıyor. Hatta bu göz sorunu 21 yaşında ki diğer çocuğunuzda da oluyor. Anne ve babayı düşünün. Aileyi hayal edin.

Çocuğu engelli doğan veya sonradan engelli olan aile veya kişilere yönelik bu içeriği, hem bu işin okulu okumuş hem de yukarıda bahsettiğim üzere engellilik ile ilgili durumları dibine kadar yaşamış birisi olarak benim yazmamdan daha iyi kimse olamaz diye düşündüm. Elime klavyeyi aldım. Hahaha!!!

Çocuğum Engelli Ne Yapmalıyım?

Çocuğum engelli ne yapmalıyım? konusuna tam olarak geçmeden önce çocuğu doğuştan veya sonradan engelli olan aile veya kişilerin yaşadığı psikolojik aşamalardan teker teker bahsetmekte fayda olduğunu düşünüyorum. Bu yazıyı okuyan anne, baba ve engelli kişilerin hangi aşamalardan geçtiklerini tanımlamaları ya da öğrenmeleri açısından önemli olacağını düşünüyorum.

Çocuğu engelli olan aileler, psikolojik anlamda beş aşamalı bir evreden geçtiğini söyleyebilirim. Bu evrelerin neler olduğunu tek tek anlatmaya çalışacağım.

1.İnkar ve Şok Evresi

Engellilik teşhisi konulduğunda, ilk tepki genellikle inkar ve şok olur. Aileler ve bireyler, durumu kabul etmekte zorlanabilir ve bu durumun geçici olduğunu düşünmek isteyebilirler. İnkar, bireyin ve ailenin kendini koruma mekanizması olarak görülebilir. Bu aşamada, aileler ve engelli bireyler durumu anlamak ve kabullenmek için zaman ve desteğe ihtiyaç duyarlar.

2.Öfke ve Suçluluk

İnkar aşamasının ardından öfke ve suçluluk duyguları ortaya çıkar. Aileler, “Neden biz?” veya “Neden ben?” gibi sorular sorarak durumu sorgulayabilirler. Suçluluk duygusu, özellikle ebeveynlerde, çocuğun engelliliği konusunda kendilerini sorumlu hissetmelerine yol açabilir. Bu duyguların ifade edilmesi ve yönetilmesi, sürecin sağlıklı ilerlemesi açısından önemlidir.

3.Pazarlık ve Umut Arayışı

Bu aşamada, aileler ve engelli bireyler, durumu değiştirebilecek çözümler aramaya başlarlar. Alternatif tedaviler, farklı uzman görüşleri ve çeşitli müdahalelerle durumu iyileştirme umudu taşırlar. Pazarlık aşaması, kabullenme yolunda bir adım olarak görülebilir, ancak gerçekçi beklentiler oluşturmak bu sürecin sağlıklı yönetilmesi için kritiktir.

4.Depresyon ve Umutsuzluk

Gerçeklerle yüzleşme aşamasında, bireyler ve aileler depresyon ve umutsuzluk yaşayabilirler. Bu aşamada, engelliliğin getirdiği sınırlamalar ve değişiklikler daha net bir şekilde anlaşılır. Bu duygusal süreç, bireylerin ve ailelerin destek sistemlerine daha fazla ihtiyaç duyduğu bir dönemdir. Profesyonel destek, danışmanlık ve terapi, bu aşamada önemli bir rol oynar.

5.Kabullenme ve Uyumu Sağlama

Son aşama, kabullenme ve uyumu sağlama aşamasıdır. Bu aşamada, aileler ve engelli bireyler, engelliliği hayatlarının bir parçası olarak kabul ederler ve bu yeni duruma uyum sağlamaya başlarlar. Bu süreç, bireylerin ve ailelerin birbirine destek olması, güçlü bir iletişim ağı oluşturması ve toplumsal destek mekanizmalarından yararlanmasıyla daha kolay hale gelir.

Bu aşama hem çocuk hem de aile için en önemli aşama diyebilirim. Bu aşamaya mümkünse tüm ailelerin en hızlı bir şekilde ulaşmaları çok iyi olacaktır.

Neden mi? Hemen ifade etmek istiyorum.

Bu ve bundan sonraki süreçlerde aile ve çocuk üzerinde ki kara bulutları yavaş yavaş atmaya başlamıştır. Çünkü artık aile çocuklarının durumlarını idrak etmeye başlamışlardır. Özel gereksinimli çocukları olduklarını anlamışlardır. Engellilik Nedir? Öğrenmişlerdir.

Bu aşama öyle güzel bir aşama ki, artık aile neler yapması gerektiğini ve nerelere başvurması gerektiğini araştırmaya başladığı evredir. Aile neler yapması gerektiğini gerçekçi bir şekilde oturup düşündüğü aşamadır.

Çocuklarına nasıl davranılması gerektiğini, çocuklarının nerede eğitim alması gerektiğini, çocukları için nerelere başvurulursa daha iyi olacağı ile ilgili ilk adımın atıldığı dönem. Çocukları ile daha etkili, daha düzeyli konuuşmaya başlarlar. Kendilerinden bir şey katmaya başladıkları evre olduğunu ifade etmek istiyorum.

Doğuştan ya da sonradan engellilik durumu ortaya çıkan kişi veya engelli ailelerinin engellilik durumunu kabullenme sürecini, yaşanılan psikolojik aşamaları tek tek anlatmaya çalıştım.

Çocuğum engelli ne yapmalıyım? Sorusuna geri dönelim. Sonradan engelli olmuş ve engelli olarak uzun yıllar yaşamış birisi olarak hatta üç çocuğu engelli bir ailenin evladı olarak bu durumu yaşamakta bu durumu aşmakta kolay değil, Öncelikle bunu bilmenizi isterim.

Neden bunları yaşıyoruz. Neden biz kötüyüz gibi kesinlikle düşünmeyin. Bu süreçte öfke, kızgınlık, mutsuzluk gibi yaşanılan tüm duyguların normal olduğunu söyleyebilirim. Robot değiliz, insanız. Duygularımız var. Tabii ki de etkileneceğiz.

Burada en önemli olan şey, evrelerin hızlı bir şekilde atlatılarak en son aşamaya kabullenme sürecine girilmesidir. Çünkü, inanın bulunduğunuz durumu kabul etmediğiniz her an sizi bitirecek. Sizden götürecek.

Ben bu süreci Kabul + Değişim + Gelişim olarak formülize ediyorum. Bu kadar önemli kabul etmek ve kabullenmek diyebilirim.

Sizin kendinize itiraf edemediğinizi ben söylemek istiyorum. Çocuğunuz özel gereksinime ihtiyacı olan bir birey artık ya da engellisiniz artık bunu bilmeniz gerekiyor.

Tamam da Yusuf hocam, “engelliyse engelli peki bundan sonra bir çare aramayacak mıyız?”

Hastalığa yönelik bilimsel gelişmeleri takip edeceğiz ancak kendimizi buna odaklamayacağız. Sürekli bir umut peşinde koşmayacağız. Bundan sonra yapacağımız en iyi şey, bulunduğumuz durumu kabul ederek bununla nasıl yaşamak gerektiğini öğrenmek olacak. Kısaca engelimize uygun pratik yaşam becerisini kazanmak olacak.

Çünkü, “engellilik, bir hastalık değildir. Bireyin insanlık durumudur.”

Not: Bu konu üzerine ayrıca Google, Youtube ve Dergipark gibi yerlerde bir çok içerik bulabilirsiniz. Onları da incelemenizi tavsiye ederim.